De Soap van Vlaenderen: 7 minutes of XTC.

Edward Vanhoutte

In een vroege versie van de conceptnota die ik vorig jaar schreef voor de tentoonstelling die vandaag opent, droomde ik onder punt 3.12 de opening:

'De opening moet een cultuurevenement worden, een happening, met muziek, projectie, re-enactment, optredens, en zo weinig mogelijk saaie speechen. Een statement voor de nieuwe aanpak van het AMVC-Letterenhuis.'

Dit schreef ik voor ik besefte dat er ook grenzen waren aan het beschikbare budget. Ik had er nog kunnen aan toevoegen: 'En als die speechen toch saai zijn, mogen ze niet te lang duren.' Daarom geef ik mezelf vandaag zeven minuten.

In dit magische tijdsbestek wil ik jullie ervan overtuigen dat het de juiste keuze was om vanavond de video te programmeren zodat jullie morgen naar die laatste en extra lange aflevering van de populaire TV 1 soap Thuis kunnen kijken. Van dan af is het wachten tot het nieuwe seizoen begint. Maar ik kan nu al voorspellen dat die aflevering die jullie morgen zullen zien ook meteen jullie laatste zal zijn. Eens jullie geproefd hebben van de nieuwe, enige echte soap van Vlaanderen, zal het leven compleet veranderen. Jullie zullen de soap van Vlaanderen zelfs niet willen inruilen voor Wittekerke, Familie, The Bold and the Beautiful, Neighbours, en ook niet voor Friends. Vijf afkooksels voor de prijs van het origineel, daar trappen wij mooi niet in.

De enig echte soap van Vlaanderen is het derde werk van een jong, beloftevol en talentrijk auteur die een ijzersterke plot uitwerkte met beklijvende dialogen, spannende intriges, onverwachte ontwikkelingen en wendingen, ijzingwekkende voorvallen, warme momenten, en adembenemende beschrijvingen. Het verhaal speelt zich af op locatie in Brugge, Kortrijk, Torhout, en Frankrijk, en gaat over mensen van vlees en bloed - veel bloed - en tranen - veel tranen - die worstelen met de kleine dingen en de grote momenten van het leven, zoals haat, nijd, jaloezie, verraad, het verlies van een familielid of een vriend, ontvoering, vergiftiging, terechtstelling, gevangenschap, plundering, tweegevechten, strijd, oorlog, moord en doodslag. De kleine dingen van het leven dus. Maar ook vriendschap, verliefdheid, tederheid en poézie zijn belangrijke thema's.

De personages zijn divers, klassiek, maar toch vernieuwend voor het genre. Zo leren we bijvoorbeeld de bitch Johanna kennen die haar man Philippe chanteert en met haar minnaar Enguerrand naar Parijs trekt. Samen hebben ze het gemunt op de oude grijsaard Gwyde die als een echte pater familias tot het uiterste wil gaan om het beste voor zijn gezin te bekomen, en op Robrecht de moedige, ambitieuze en opvliegende zoon met een hart van goud. Elke partij heeft ook een spion: aan de ene kant is er de sluwe vos Diederik, een meester in de kunst van het vermommen, en de andere kant zet Brakels in, een overloper die ontmaskerd wordt. De plaatselijke middenstand wordt vertegenwoordigd door de twee geboren leidersfiguren Jan en Pieter. Op de achtergrond bespeuren we koningen, prinsen, graven, gravinnen, generaals, soldaten, beenhouwers, wevers, volders, poorters, en... 60.000 figuranten.

Als rode draad doorheen de soap weeft de auteur het meeslepende liefdesverhaal van twee jonge, zoekende mensen. Het naïeve, maar bij momenten doortastende meisje Machteld zoekt geregeld vertroosting bij haar trouwe havik, die haar overal vergezelt, en waarmee ze praat - de combines Gert en Samson als Big en Betsy verbleken bij dit origineel. Ze speelt een spel van verleiding en afwijzing met Adolf, een ongelukkige jongeman van lagere afkomst en met een zwakke gezondheid, die veel het bed moet houden. Twee keer wordt zijn situatie kritiek en ligt hij op sterven, tussenin komt hij in de gevangenis terecht, en die ene keer dat hij vrij rondloopt en gezond en wel is, waagt hij zijn leven voor de goede zaak. Keer op keer verteert hij de afwijzingen van Machteld, maar hij houdt vol, verklaart zijn liefde rechtuit, en wint het hart van zijn geliefde. Adolf is een echte man: moedig, onbevreesd en gepassioneerd, maar hij is geen macho, hij is teder, trouw en niet beschaamd zijn tranen de vrije loop te laten gaan. Door de figuur van Adolf krijgt de Nieuwe Man in de soap van Vlaanderen een forum.

Het verhaal is doortrokken van emotie. In het 390-pagina tellende script dat ik kon inzien vliet het smartwater elke 4 bladzijden uit iemands ogen. Maar er wordt ook gelachen, gezongen en gedronken.

Het zal een kaskraker worden, een kijkcijferkanon, een mijlpaal in de geschiedenis van het genre, en tot over de grenzen bekend. Nu al zijn er vertalingen naar het Duits, het Engels, het Frans, het Afrikaans, Deens, Esperanto, Fins, Pools, Roemeens en Servo-Kroatisch. De tune van de begingeneriek is dus een ferme kanshebber voor het volgende Eurosongfestival. Belgium, twelve points. Er zullen stripalbums van worden gemaakt, adaptaties voor theater en film, en de titel zal een begrip worden in België en Nederland. De merchandising zal op volle toeren draaien, ja, er dreigt zelfs gevaar voor politieke en culturele recuperatie.

Op de pilootaflevering van de soap van Vlaanderen is het echter nog wat wachten, maar in de nazomer ligt het boek in de betere boekhandels.

Het boek is trouwens ook uitermate geschikt om voor het slapengaan stukken uit te lezen of uit voor te lezen. Immers: Une conscience pure est un bon oreiller.

© Edward Vanhoutte, 31 May 2002.
This text was presented at the opening of the exhibition Leeuwen van Vlaanderen. Hendrik Conscience in 13 hoofdstukken. Antwerp: AMVC-Letterenhuis, 31 May 2002.

XHTML auteur: Edward Vanhoutte
Last revision: 12/06/2002